Η Διπλή Πραγματικότητα της Αττικής .: Αναπλάσεις Πολυτελείας στα Νότια – Εγκατάλειψη και Απομόνωση στα Ανατολικά Παράλια
- konstantinos christodoulatos
- πριν από 5 ημέρες
- διαβάστηκε 4 λεπτά
Έγινε ενημέρωση: πριν από 3 ημέρες
Του Κωνσταντίνου Χριστοδουλάτου Αρχιτέκτονα Μηχανικού
H Διπλή πραγματικότητα της Αττικής.
Τα τελευταία χρόνια, η Αττική βιώνει μία άνιση διπλή πραγματικότητα και προκλητικά ασύμμετρη πολεοδομική και συγκοινωνιακή εξέλιξη. Η ανάπτυξη επικεντρώνεται σχεδόν μονομερώς στο νότιο παραλιακό μέτωπο, το οποίο προωθείται πλέον ως «Αθηναϊκή Ριβιέρα» με έντονη επενδυτική δραστηριότητα, σχεδιασμένες αναπλάσεις και ενσωμάτωση στο δίκτυο των μέσων σταθερής τροχιάς. Αντίθετα, τα ανατολικά παράλια της Αττικής, και ιδίως η περιοχή του Πόρτο Ράφτη, παραμένουν στο περιθώριο της αστικής στρατηγικής, χωρίς ουσιαστικές παρεμβάσεις, βασικές συγκοινωνιακές υποδομές ή προγραμματισμό με μακροπρόθεσμο ορίζοντα,
Νότια Παράλια: Η Στρατηγική της Τουριστικής Υπεραξίας
Από το Φάληρο ως το Σούνιο, το παραλιακό μέτωπο της Αττικής μετατρέπεται σε έναν άξονα υψηλού προφίλ. Κεντρικός πυρήνας αυτής της στρατηγικής είναι το έργο του Ελληνικού, το οποίο φιλοδοξεί να δημιουργήσει μια νέα "πόλη μέσα στην πόλη", με μαρίνες, πολυτελείς κατοικίες, ξενοδοχεία, χώρους πολιτισμού και το μεγαλύτερο παράκτιο πάρκο της Ευρώπης. Σε συνδυασμό με τα έργα αναβάθμισης της μαρίνας Αλίμου, την ανάπλαση της παραλίας της Γλυφάδας, τις βελτιώσεις στο παραλιακό μέτωπο της Βούλας και τις επεμβάσεις στο Σούνιο, δημιουργείται ένας ενιαίος παραθαλάσσιος άξονας προσανατολισμένος στον τουρισμό υψηλού επιπέδου και την ενίσχυση του real estate.
Η κρατική μέριμνα για την εξυπηρέτηση αυτών των περιοχών είναι εμφανής. Εκτός από τις σημαντικές οδικές επεμβάσεις στον άξονα της Λεωφόρου Ποσειδώνος, υπάρχει ήδη τραμ που εξυπηρετεί αρκετές νότιες περιοχές, ενώ η Γραμμή 2 του Μετρό αναμένεται να επεκταθεί προς Γλυφάδα στο προσεχές μέλλον. Οι συγκοινωνιακές συνδέσεις με το κέντρο της Αθήνας, με τον προαστιακό και το αεροδρόμιο είναι σε γενικές γραμμές λειτουργικές, προσανατολισμένες στη μελλοντική αύξηση της ζήτησης.
Η επιλογή αυτή, βεβαίως, δεν είναι ουδέτερη. Αποτυπώνει μια σαφή πολιτική προτεραιότητα που επενδύει στη διεθνή ελκυστικότητα, στο τουριστικό brand της Αθήνας και σε ιδιωτικά συμφέροντα που βλέπουν το νότιο μέτωπο ως πεδίο κερδοφόρας αξιοποίησης.
Ανατολικά Παράλια: Η Χρονικά Παγιωμένη Αδιαφορία
Σε πλήρη αντίστιξη, η πλευρά της ανατολικής Αττικής – με χαρακτηριστική περίπτωση το Πόρτο Ράφτη – αντιμετωπίζει μία μορφή θεσμικής εγκατάλειψης. Αν και η περιοχή έχει μεταβληθεί τις τελευταίες δύο δεκαετίες από παραθεριστικό προορισμό σε πυκνοκατοικημένο προάστιο, ιδίως μετά την έλευση της τηλεργασίας και την απομάκρυνση πολλών οικογενειών από το κέντρο, δεν διαθέτει ούτε τα στοιχειώδη μέσα μαζικής μεταφοράς.
Η συγκοινωνιακή απομόνωση είναι πλήρης: δεν υπάρχει σύνδεση με το μετρό, με τον προαστιακό ή με οποιαδήποτε μορφή σταθερής τροχιάς. Η πλησιέστερη σιδηροδρομική πρόσβαση είναι ο σταθμός Κορωπίου, σε απόσταση μόλις 10 χιλιομέτρων, αλλά χωρίς σύνδεση μέσω λεωφορείου που να είναι συχνή, συνεπής και λειτουργική. Τα δρομολόγια των λεωφορείων είναι αραιά, συχνά μη αξιόπιστα, και το οδικό δίκτυο είναι σχεδιασμένο για εποχική χρήση, όχι για καθημερινή αστική ζωή. Το αποτέλεσμα είναι ότι οι κάτοικοι εξαρτώνται σχεδόν αποκλειστικά από το ιδιωτικό αυτοκίνητο, με ό,τι αυτό συνεπάγεται για την ποιότητα ζωής, την οικονομική επιβάρυνση και το περιβάλλον.
Παράλληλα, το Πόρτο Ράφτη στερείται όχι μόνο συγκοινωνιακής σύνδεσης αλλά και βασικού πολεοδομικού σχεδιασμού. Η άναρχη δόμηση, η έλλειψη δικτύου ποδηλατοδρόμων, χώρων στάθμευσης και αστικών υποδομών δημιουργούν έναν φαύλο κύκλο: η περιοχή αναπτύσσεται πληθυσμιακά, αλλά μένει ακίνητη σε ό,τι αφορά τις δομές που θα στήριζαν αυτή την ανάπτυξη.
Η Ασυμμετρία ως Θεσμική Επιλογή
Η σύγκριση δεν γίνεται για να αμφισβητηθεί η ανάγκη για αναπλάσεις στα νότια. Κάθε αναπτυξιακή προσπάθεια που ενισχύει την ανταγωνιστικότητα και τον βιώσιμο τουρισμό είναι καλοδεχούμενη. Όμως δεν μπορεί να παραγνωριστεί ότι η κρατική μέριμνα δείχνει να λειτουργεί με δύο ταχύτητες.
Η μία Αττική, των επενδύσεων και των διεθνών σχεδιασμών, προσελκύει χρηματοδοτήσεις, υποδομές και αναγνώριση. Η άλλη Αττική, των κατοίκων που εργάζονται καθημερινά, μετακινούνται με κόπο και ζουν χωρίς τις στοιχειώδεις συγκοινωνίες, αγνοείται. Η άνιση ανάπτυξη οδηγεί νομοτελειακά σε ανισότητα πρόσβασης στις ευκαιρίες, σε περιορισμό της κοινωνικής κινητικότητας και σε ένα γεωγραφικά άνισο αστικό τοπίο.
Πρόταση: Γραμμή Εναέριου Ελαφρού Τραίνου – Η Βιώσιμη Διέξοδος
Ο γράφων προτείνει την υιοθέτηση μιας στρατηγικής λύσης που δεν προϋποθέτει την κατασκευή βαριών σιδηροδρομικών γραμμών ή μεγάλων επεμβάσεων. Η πρόταση αφορά τον προγραμματισμό και τη μελέτη υλοποίησης μίας εναέριας γραμμής ελαφρού τραίνου σταθερής τροχιάς, που θα συνδέει τον σταθμό Κορωπίου με το Πόρτο Ράφτη, ενδιάμεσα με το Μαρκόπουλο.
Τέτοιου είδους τεχνολογίες (τύπου SkyTrain ή cable-driven light rail) έχουν εφαρμοστεί σε πληθώρα αστικών και προαστιακών περιοχών σε όλο τον κόσμο – από το Βανκούβερ μέχρι τη Μπανγκόκ – και προσφέρουν οικονομική, γρήγορη και φιλική προς το περιβάλλον λύση σε περιοχές με μέτριο προς υψηλό επιβατικό δυναμικό. Το κόστος τους είναι πολλαπλάσια χαμηλότερο από τις υπόγειες γραμμές, η κατασκευή τους δεν διαταράσσει το περιβάλλον και οι χρόνοι υλοποίησης είναι σαφώς μικρότεροι.
Μία τέτοια γραμμή θα μπορούσε να λειτουργεί σε υψηλή συχνότητα, να μειώσει δραστικά την εξάρτηση από το Ι.Χ., να προσφέρει σύνδεση με τον προαστιακό και μέσω αυτού με το αεροδρόμιο, το μετρό και το κέντρο της Αθήνας. Ταυτόχρονα, θα δημιουργούσε τις προϋποθέσεις για βιώσιμη πολεοδομική αναγέννηση της περιοχής, χωρίς να αλλοιώνει το φυσικό της τοπίο.
Η Ανάπτυξη Πρέπει να Είναι Συμπεριληπτική
Η αναβάθμιση των νότιων παραλίων δεν μπορεί να αποτελεί άλλοθι για την αδιαφορία προς τα ανατολικά. Το Πόρτο Ράφτη και οι όμορες περιοχές δεν ζητούν πολυτελείς επενδύσεις, αλλά τις βασικές δομές ενός σύγχρονου προαστιακού περιβάλλοντος: συγκοινωνία, συνδεσιμότητα, βιώσιμη μετακίνηση. Η κατασκευή μίας ελαφριάς γραμμής σταθερής τροχιάς είναι το πρώτο και πιο λογικό βήμα για να ενταχθεί η περιοχή στον ζωτικό κύκλο της μητροπολιτικής Αθήνας.
Για να γίνει αυτό, χρειάζεται πολιτική βούληση, τεχνικός σχεδιασμός και μία νέα ματιά που να βλέπει την Αττική ως ενιαίο σώμα, όχι ως ένα σύνολο αποκομμένων και άνισα προνομιούχων τμημάτων.
Δέιτε εδώ τα προγραμματιζόμενα έργα αναπλάσεων στα νότια για να γίνει κατανοητή η Διπλή αυτή πραγματικότητα στην Αττική.:
תגובות