Κοντά στο Μαρκόπουλο, στη σημερινή τοποθεσία Μερέντα που φαίνεται έχει τη ρίζα της στην αρχαία ονομασία του δήμου Μυρρινούντος, βρίσκεται ο μικρός καμαροσκέπαστος ναός Κοιμήσεως της Θεοτόκου.
Πρόκειται για έναν μονόχωρο ναό, ο οποίος χτίστηκε κατά το 13ο αιώνα, πάνω στο μεσαίο κλίτος τρίκλιτης βασιλικής των πρώτων χριστιανικών χρόνων.
Στην όψη του ναού είναι εμφανή τυπολογικά στοιχεία του αρχικού, όπως τα μέχρι σήμερα ορατά τμήματα των διαμορφώσεων των πλαγίων κλιτών με τόξα που αποκαλύφθηκαν λίγο παλαιότερα. Ο αείμνηστος καθηγητής της Ιστορίας της Αρχιτεκτονικής κος Μπούρας αναφέρει ότι πρόκειται για ένα ιδιαίτερα διδακτικό μνημείο, τόσο όσον αφορά την ανοικοδόμηση και την επαναφορά σε χρήση ενός αρχαίου ερειπίου (συγκεκριμένα του μεσαίου κλίτους μιας βασιλικής αβέβαιης χρονολόγησης) όσο και τη χρήση παντοειδών αρχαίων μελών.
Σύμφωνα με την Αρχαιολογική Υπηρεσία σημειώνεται ότι μεταξύ των μελών που είχαν εντοιχισθεί στο ναό ήταν και η πλίνθος του αρχαϊκού αγάλματος της Κόρης με το όνομα Φρασίκλεια που βρέθηκε στον αύλειο χώρο του ναού και που σήμερα εκτίθεται στο Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο.
Ο ναός είναι κατάγραφος, και οι τοιχογραφίες του χωρίζονται σε τέσσερα διαφορετικά στρώματα τοιχογράφησης. Περισσότερο εκτεταμένο είναι το δεύτερο στρώμα, το οποίο και ανάγεται στην τέταρτη δεκαετία του 13ου αιώνα και σώζεται κυρίως στην καμάρα. Η παράσταση των έφιππων αγίων Γεωργίου και Θεόδωρου Τήρωνος έχει χρονολογηθεί στον 14ο αιώνα, ενώ το νεώτερο στρώμα στο ανατολικό τμήμα χρονολογείται στον 18ο αιώνα και αποδίδεται στο ζωγράφο Γεώργιο Μάρκου και τους μαθητές του.
Δεν υπάρχουν ιστορικές μαρτυρίες για το ναό, ενώ η άποψη ότι είναι πιθανόν να ταυτίζεται με τη Μονή Μυρρινίου που αναφέρεται από τον Μιχαήλ Χωνιάτη στις Επιστολές του, είναι μάλλον αβάσιμη.
Στο ναό μετά τους σεισμούς του 1999 έγιναν εργασίες συντήρησης και αποκατάστασης φθορών από την αρμόδια 1η εφορεία βυζαντινών αρχαιοτήτων, συμπληρώθηκαν τα φθαρμένα εξωτερικά κονιάματα με νέα συμβατά, συντηρήθηκαν οι Αγιογραφίες στο εσωτερικό και αντικαταστάθηκε η προβληματική νεωτερική κεράμωση, με νέα χειροποίητη, κτλ.
Γκίνη-Τσοφοπούλου Ελένη, Διαδρομές σε Βυζαντινά Μνημεία των Μεσογείων (έκδ. Υπουργείου Πολιτισμού-1ης Εφορείας Βυζαντινών Αρχαιοτήτων, Αθήνα 2006, Λαζαρίδης Π., Αρχαιολογικό Δελτίο 18 (1963) Β΄Χρονικά 56,Μπούρας Χαρ.-Μπούρα Λασκαρίνα, Η Ελλαδική Ναοδομία κατά τον 12ο αιώνα, Αθήνα 2002, σ. 336, Koumbaraki-Panselinou N., Saint Pierre de Kalyvia Kouvara et la chapelle de la Vierge de Merenta, Thessalonique 1976, p. 123 κ.εξ.
www.portorafti.online